Haccp nedir? HACCP; "Hazard Analysis Critical Control Points (Tehlike Analizi Ve Kritik Kontrol Noktaları)" kavramının kısaltılmış halidir.HACCP, güvenilir ürünlerin tüketiciye sunulması amacıyla, düzgün işleyen bir sistemin oluşturulması ve korunması temeline dayalı bir gıda güvenliği kavramıdır.
Bir gıda zincirinde hammadde temininden başlayarak, gıda hazırlama, işleme, üretim, ambalajlama, depolama ve nakliye gibi gıda zincirinin her aşamasında ve noktada tehlike analizleri yaparak, gerekli yerlerde kritik kontrol noktalarını belirleyen ve bu noktaları izleyen herhangi bir problemi henüz oluşmadan önleyen sistemin korunmasını sağlayarak belirli normlara uygun güvenilir gıdaların üretilmesini sağlayan, her ölçekteki kuruluşa uygulanabilen, bir gıda güvenliği sistemidir.(haccp belgesi)
HACCP gıda güvenliği risklerinin yönetimi ile ilgili uluslararası tanınan bir sistemdir ve gıda maddeleri üretimi ile daıtımını yapan tüm firmalar için zorunlu hale gelmektedir. Bu sistemin uygulanması, tüketicilerin tükettikleri ürünlerin saglıklı ve güvenli olduğundan emin olmalarını sağlar. Gıda maddelerinin, kaynakları ve proses teknikleri sürekli olarak değişim göstermektedir. Buna bağlı olarak gıdaların üretiminde değişik aşamalarda ortaya çikan tehlikeler, sektörün tümünü ciddi olarak etkileyebilir. HACCP, risklerin belirlenmesi ve ilgili önlemlerin alınması için sistematik bir yaklaşımdır. Diğer yönetim sistemleriyle birlikte de uygulanabilir. TS 13001 Standardı, uluslararası kabul görmüş HACCP prensiplerine dayalıdır. TS 13001 Standardı, yönetim, HACCP sistemi ve iyi üretim uygulamaları (GMP) olmak üzere üç ana unsurdan oluşan bir HACCP yönetim sistemi kurallarını kapsar.
HACCP'in Tarihçesi
Gıda güvenliğine yönelik olarak yapılan çalışmaların basında, 1960 yıllarda NASA'nın güvenilir astrinit yiyeceği üretme çalışmaları gelmektedir. Amerika'da başlayan gıda güvenilirliği çalışmaları 1980'li yıllarda Avrupa Birliği tarafından da hayata geçirilmiş ve 1993 yılında HACCP uygulaması Avrupa Birliği tarafından zorunlu hale getirilmiştir. Türkiye'de ise, 09.06.1998 tarihli resmi gazetede yayınlanan "Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Yönetmelik" de HACCP sisteminin uygulama gerekliliği belirtilmiştir. Yine aynı yönetmelikte 15.11.2002 tarihinden geçerli olmak üzere; başta et, süt ve su ürünleri işleyen işletmeler olmak üzere, gıda üreten diğer işletmelerin de kademeli olarak HACCP sistemini uygulamaları zorunlu hale getirilmiştir.
HACCP' in Temel İlkleleri
HACCP genel olarak kabul görmüş aşağıdaki 7 temel ilkeden oluşmaktadır:
Tehlike analizinin yapılması,
Kritik kontrol noktalarının belirlenmesi,
Kritik limitlerin oluşturulması,
Kritik kontrol noktalarının izlenmesi için sistemin kurulması,
Kontrol altında olmayan noktaların izlenmesi ve varsa düzeltici faaliyetlerin oluşturulması,
Sistemin etkili bir şekilde işlemesinin denetlenmesi için kontrol prosedürlerinin oluşturulması,
Bu ilkelerin uygulanması için prosedür ve kayıtları kapsayan dokümantasyon sisteminin oluşturulması.
Etkin uygulanan HACCP ile kuruluşun kazandıkları:
Müşteri güveninin artmasını sağlar,
Tüketicilerin gıda olarak aldıkları ürünlerin sağlıklı ve güvenli olduklarından emin olmalarını sağlar,
Önleyici yaklaşım ilkesine uygun çalışarak; imha, tekrar işleme ve ürün geri çağırmaları ortadan kaldırır,
Tüketici sağlığını riske sokabilecek kritik noktaları kontrol altına alarak, ürün kalitesini yükseltir,
Güvenilir Gıda Üretme / Satma Taahhüdünüzü Ortaya Koyar,
Tüketici/müşteri, perakendeci ve hükümet organlarının güvenini arttırır,
Markanızı / kurum imajınızı güçlendirir,
Düzenleme Makamları / Diger Gözetmenlerce Denetime Maruz Kaldığınızda Yardımcı Olur,
Yeni Pazar / yeni müşteri beklentilerinizi arttırır,
Etkin bir oto-kontrol sisteminin uygulanmasını sağlar,
Müşteri talebine uygunluğu sağlar,
Yasal mevzuata uygunluğu sağlar.
HACCP (TS 13001) İle İlgili Bazı Tanımlar:
(H&S) Sağlık ve Güvenlik Prosedürleri: Genelikle sağlık ve mesleki sağlık sistemleri için tehlikeli maddelerin kontrolunu içerir.
Akış Şeması: Belirli bir gıda maddesinin üretiminde uygulanan sıranın ve basamaklar veya işlemler arasındaki ilşikinin şematik gösterimi.
Gıda Güvenliği: Gıda ürünlerinin amaçlanan şekilde işlenmesi ve/veya tüketimesi halinde, tüketiciye zarar vermeyeceğinin güvencesi.
GMP(İyi Üretim Uygulamaları): Ürünün iç ve dış kaynaklardan kirlenme olasılığını önlemek veya azaltmak amacıyla, kuruluşla ilgili iç ve dış şartlara ilşkin koruyucu önlemler.
HACCP Kontrolü: Doğru prosedürlerin izlendiği ve kritik sınırların aşılmadığı durum.
HACCP PLANI: HACCP Yönetim Sistemi kapsamındaki ilgili tehlikelerin kontrolünü sağlamak için, HACCP prensiplerine uygun olarak hazırlanan doküman.
Kritik Sınır: Kabul edilebilirlik ile kabul edilemezliği birbirinden ayıran değer / ölçüt.
Tehlike: Tüketilmesi sırasında gıda maddesinde bulunduğunda, gıda maddesinin güvenli olmamasına sebep olabilen kimyasal, biyolojik veya fiziksel madde / organizma.